Trong v?n hóa v?t d?ng c?a ng??i Vi?t, m?i vùng mi?n ??u mang m?t d?u ?n riêng. N?u nh? ? mi?n B?c, nh?ng chi?c r? tre ?an là hình ?nh quen thu?c trong m?i gia ?ình thì ? mi?n Nam, cái c?n xé l?i gi? m?t v? trí ??c bi?t. V?y, c?n xé là gì? T?i sao nó l?i tr? thành m?t v?t d?ng kh?ng th? thi?u trong ??i s?ng c?a ng??i dan mi?n Tay? Cùng Thành Vinh Plastic khám phá cau tr? l?i nhé!

Ngu?n g?c c?a c?n xé

C?n xé là m?t v?t d?ng truy?n th?ng c?a ng??i Vi?t Nam, có ngu?n g?c t? các lo?i ?? dùng th? c?ng nh? s?t tre ? mi?n B?c và gùi tre c?a ??ng bào dan t?c mi?n núi. Ngh? ?an c?n xé ra ??i t? nhu c?u ch?a ??ng và v?n chuy?n hàng hóa trong n?n kinh t? n?ng nghi?p t? lau ??i. Trong l?ch s?, ngh? này có m?i liên h? m?t thi?t v?i các ngành ngh? th? c?ng nh? ?an s?t, ?an mê b?, và ch?m lá d?a.

??c bi?t, th?i nhà Nguy?n, khi c?ng cu?c Nam ti?n m? r?ng ??t ?ai và phát tri?n n?ng nghi?p t?i vùng ??ng b?ng s?ng C?u Long di?n ra m?nh m?, c?n xé ?? tr? thành c?ng c? quan tr?ng ?? ph?c v? s?n xu?t và giao th??ng. V?i thi?t k? mi?ng r?ng, ?áy sau, và ?? b?n cao, c?n xé ???c s? d?ng ph? bi?n ?? ch?a ??ng n?ng s?n, th?y s?n và v?t li?u, góp ph?n kh?ng nh? vào ??i s?ng th??ng nh?t và giao th??ng c?a ng??i dan Nam B?. Qua nhi?u th? h? c?n xé ?? có nhi?u ch?t li?u nh? c?n xé tre và c?n xé nh?a bên c?nh ?ó?ngh? ?an c?n xé kh?ng ch? ?áp ?ng nhu c?u th?c ti?n mà còn l?u gi? nét v?n hóa ??c tr?ng c?a vùng ??t này.

Phan lo?i và c?ng d?ng c?a c?n xé

C?n xé có 2 ch?t li?u chính là tre và nh?a và ???c phan lo?i d?a trên c?ng n?ng, hình dáng, và kích c? ?? ph?c v? nhi?u m?c ?ích khác nhau. Tùy theo nhu c?u s? d?ng, c?n xé có th? ???c thi?t k? và ch? tác phù h?p, n?i b?t v?i các lo?i ph? bi?n nh?: c?n xé cá ?? v?n chuy?n th?y s?n, c?n xé trái cay dành cho vi?c ch?a ??ng và b?o qu?n hoa qu?, c?n xé cát dùng trong ngành xay d?ng, c?n xé tr?u ?? ??ng các ph? ph?m n?ng nghi?p, ho?c c?n xé h?t v?t ?? v?n chuy?n th?c ph?m. S? ?a d?ng này cho th?y tính linh ho?t và ?ng d?ng r?ng r?i c?a s?n ph?m trong nhi?u l?nh v?c khác nhau.

V? kích c?, c?n xé ???c chia thành ba lo?i chính, m?i lo?i có s?c ch?a và c?ng d?ng riêng bi?t:

1. C?n xé nh?: ?ay là lo?i ph? bi?n, th??ng có s?c ch?a t? 1.5 ??n 2 gi? lúa (t??ng ???ng kho?ng 30-40kg). Lo?i này ???c dùng r?ng r?i trong các c?ng vi?c hàng ngày nh? ?i ch?, ??ng n?ng s?n, ho?c v?n chuy?n các v?t d?ng nh? nhàng.
2. C?n xé v?a: V?i s?c ch?a t? 3 ??n 5 gi? lúa (kho?ng 60-100kg), c?n xé v?a phù h?p cho các ho?t ??ng n?ng h?n, nh? thu ho?ch n?ng s?n ho?c v?n chuy?n hàng hóa v?i kh?i l??ng l?n h?n. ?ay là lo?i ???c s? d?ng ph? bi?n t?i các v?a trái cay, n?ng tr?i, ho?c ch? ??u m?i.
3. C?n xé ??i: Lo?i c?n xé này có s?c ch?a t? 10 ??n 12 gi? lúa (kho?ng 200kg), ch? y?u ???c s? d?ng ?? l?u tr? ho?c v?n chuy?n s? l??ng l?n hàng hóa t?i ch?. Do kích th??c và tr?ng l??ng l?n, lo?i c?n xé này ít ph? bi?n h?n và th??ng ch? dùng trong các c?ng vi?c ??c thù, n?i c?n l?u tr? c? ??nh.

S? ?a d?ng v? kích th??c và c?ng n?ng c?a c?n xé kh?ng ch? ?áp ?ng ???c nhu c?u khác nhau c?a ng??i dan mà còn th? hi?n s? sáng t?o trong vi?c t?i ?u hóa các v?t d?ng truy?n th?ng cho ??i s?ng hàng ngày.

K? thu?t ?an c?n xé

K? thu?t ?an c?n xé là m?t quá trình th? c?ng ph?c t?p, ?òi h?i s? t? m?, kiên nh?n và k? n?ng cao. Các nguyên li?u chính ???c s? d?ng ?? làm c?n xé bao g?m tre trúc – ch?t li?u b?n, d?o, có kh? n?ng ch?u l?c t?t – và day may – m?m d?o, ch?c ch?n, dùng ?? c? ??nh các ph?n quan tr?ng nh? mi?ng và quai. Nh?ng v?t li?u này ph?i ???c l?a ch?n k? càng, th??ng là tre già ?? qua x? ly ch?ng m?i m?t ?? t?ng ?? b?n cho s?n ph?m.

Quy trình ?an c?n xé ???c th?c hi?n theo các b??c c? th?, k?t h?p s? khéo léo và kinh nghi?m:

1. D?p mê và ?an mê: ?ay là b??c ??u tiên, t?o ph?n ?áy c?n xé. Ng??i th? ch?n các nan tre ???c ch? ??u, sau ?ó ?an ngang d?c thành m?t t?m v? vu?ng ch?c ch?n, g?i là “mê”. T?m mê này ???c d?p ph?ng b?ng búa ?? ??m b?o ?? ??u và c?ng cáp, làm n?n t?ng cho toàn b? c?n xé.
2. Lên góc: Sau khi t?m mê hoàn thi?n, các c?ng nan ??ng ???c x? vào vi?n mê và u?n d?ng lên, t?o thành khung th?ng ??ng cho ph?n than. ?ay là b??c quan tr?ng ?? ??nh hình s?n ph?m, ?òi h?i ng??i th? ph?i ??c l??ng và c?n ch?nh ?? vu?ng góc m?t cách chính xác.
3. X? nan ??ng và nan ngang: ? b??c này, ng??i th? ?an các nan ngang xen k? v?i nan ??ng, t?o nên các m?t l??i ch?c ch?n cho ph?n than c?n xé. Vi?c ?an ph?i ??u tay, ??m b?o ?? khít ?? t?ng kh? n?ng ch?u l?c và gi? ?? bên trong. Các khe h? ???c nén ch?t b?ng d?ng c? chuyên d?ng nh? dao ho?c cay d?ng ?? s?n ph?m thêm ch?c ch?n.
4. C?u mi?ng: Khi than c?n xé ??t chi?u cao mong mu?n, các nan tre ???c u?n quanh ph?n mi?ng ?? t?o vi?n c? ??nh. Ng??i th? s? d?ng các c?ng tre già ho?c day may ?? qu?n ch?t vi?n mi?ng, ??m b?o ?? c?ng và th?m m?.
5. Léo mi?ng: Sau khi c?u mi?ng, day may ???c dùng ?? bu?c và c? ??nh thêm, tránh tình tr?ng nan bung ra khi s? d?ng. Day may v?a ch?c ch?n v?a d? thao tác, giúp s?n ph?m ch?u l?c t?t h?n.
6. V? quai và làm quai: Quai c?n xé ???c làm t? c?p nan tre ch?c ch?n, u?n cong ?? t?o hình. Ng??i th? dùng dùi ?? nong các l? nh? quanh mi?ng c?n xé, sau ?ó x? nan quai vào. ?? quai b?n và êm tay khi xách, day may ???c qu?n quanh ph?n quai. ??ng th?i, m?t s?i day chì ho?c day c?ng khác ???c lu?n t? quai qua ?áy ?? t?ng kh? n?ng ch?u l?c.
7. Ghim ?áy: Cu?i cùng, các nan tre ???c u?n hình ch? U ?? ghim vào ?áy c?n xé, giúp s?n ph?m thêm ch?c ch?n và ?n ??nh khi ch?a ?? n?ng. Tùy theo kích c?, m?i c?n xé th??ng có t? 6-8 nan ghim ?áy.

K? thu?t ?an c?n xé kh?ng ch? là m?t ngh? th? c?ng mà còn là m?t di s?n v?n hóa, ph?n ánh trí tu? và s? sáng t?o c?a ng??i Vi?t. M?i chi?c c?n xé hoàn thi?n ??u mang trong mình s? khéo léo c?a ng??i th? và giá tr? truy?n th?ng, ph?c v? hi?u qu? trong ??i s?ng n?ng nghi?p và sinh ho?t hàng ngày.

C?n xé, ng??i b?n ??ng hành ??c l?c trong c?ng vi?c ??ng áng và sinh ho?t hàng ngày. V?i thi?t k? ??n gi?n nh?ng v? cùng ti?n d?ng, c?n xé giúp vi?c v?n chuy?n, b?o qu?n các v?t d?ng tr? nên d? dàng h?n. N?u b?n ?ang tìm ki?m m?t chi?c c?n xé ch?t l??ng, h?y ??n v?i Thành Vinh Plastic. Chúng t?i cung c?p ?a d?ng các m?u c?n xé nh?a v?i nhi?u kích th??c và màu s?c khác nhau, ?áp ?ng m?i nhu c?u c?a khách hàng.