B?n có bao gi? ?? y r?ng nh?a xu?t hi?n ? kh?p m?i n?i xung quanh chúng ta t? chi?c chai n??c, h?p ??ng th?c ?n, ??n bàn gh? và v? vàn ?? dùng h?ng ngày? Nh? tính linh ho?t, d? t?o hình và chi phí s?n xu?t h?p ly, nh?a ?? tr? thành v?t li?u quen thu?c và kh?ng th? thi?u trong ??i s?ng hi?n ??i.

V?y nh?a th?t s? ???c làm t? gì? Nguyên li?u chính c?u t?o nên nh?a là gì? Trong bài vi?t ? d??i ?ay Thành Vinh Plastic s? cùng b?n gi?i ?áp t?t t?n t?t v? “bí m?t” ??ng sau lo?i v?t li?u ?a n?ng này!

Nh?a là gì?

Nh?a (plastic) là tên g?i chung cho nhóm v?t li?u ch?t d?o, có kh? n?ng d? dàng gia c?ng và t?o hình nh? tính d?o linh ho?t. Nh?a ???c s? d?ng r?t r?ng r?i trong ??i s?ng h?ng ngày, t? s?n ph?m gia d?ng, bao bì, linh ki?n k? thu?t, ??n các ?ng d?ng c?ng nghi?p, y t? và xay d?ng.

V? b?n ch?t, nh?a ???c t?o thành t? các chu?i polyme nh?ng phan t? r?t dài, ???c hình thành b?ng cách liên k?t l?p ?i l?p l?i nhi?u ??n v? nh? h?n g?i là monome. Chính c?u trúc chu?i polyme này mang l?i cho nh?a ??c tính linh ho?t, d? bi?n d?ng khi gia nhi?t và gi? ???c hình d?ng sau khi ngu?i.

C?ng th?c hóa h?c chung c?a nh?a

Nh?a kh?ng có m?t c?ng th?c hóa h?c c? ??nh vì m?i lo?i nh?a s? có c?u trúc riêng. Tuy c?ng th?c chung c?a m?t polyme dùng trong nh?a có th? bi?u di?n là (CH?-CHX)n, trong ?ó X là nguyên t? ho?c nhóm nguyên t? thay th? khác nhau, quy?t ??nh ??c tính c?a t?ng lo?i nh?a.

Ví d?:

• Polyetylen (PE): (CH?-CH?)n
• Polypropylen (PP): (CH?-CHCH?)n
• Polystyren (PS): (CH?-CH(C?H?))n
• Polyvinyl clorua (PVC): (CH?-CHCl)n

Tính ch?t n?i b?t c?a nh?a

Nh?a có nhi?u tính ch?t ??c bi?t khi?n nó tr? thành v?t li?u ???c ?a chu?ng:

• Cách ?i?n t?t: Nh?a kh?ng d?n ?i?n, ??m b?o an toàn khi s? d?ng trong các thi?t b? và v?t d?ng ?i?n.
• Ch?ng ?n mòn: Kh? n?ng kháng l?i nhi?u lo?i hóa ch?t, giúp t?ng ?? b?n và tu?i th? s?n ph?m.
• D? t?o hình: Nh?a có th? ???c ?úc, ép ho?c nén thành nhi?u hình d?ng ph?c t?p, ph?c v? ?a d?ng m?c ?ích s? d?ng.
• Ch?ng n??c: Kh?ng b? th?m n??c, kh?ng g? sét, phù h?p v?i các s?n ph?m ngoài tr?i ho?c m?i tr??ng ?m ??t.
• Ch?ng cháy (v?i nh?a ???c b? sung ph? gia): M?t s? lo?i nh?a ???c thêm ph? gia ch?ng cháy ?? nang cao ?? an toàn khi s? d?ng.

Nh? nh?ng ?u ?i?m này, nh?a ?? tr? thành v?t li?u kh?ng th? thi?u trong cu?c s?ng hi?n ??i, ??ng th?i v?n ti?p t?c ???c nghiên c?u và phát tri?n ?? h??ng ??n s? d?ng an toàn và b?n v?ng h?n.

Nguyên li?u chính ?? s?n xu?t nh?a

D?u m? ???c xem là ngu?n nguyên li?u ch? y?u và quan tr?ng nh?t trong s?n xu?t nh?a hi?n nay. Sau khi khai thác và ch?ng c?t, d?u m? ???c tách thành nhi?u phan ?o?n khác nhau, trong ?ó naphtha (m?t phan ?o?n nh?) ?óng vai trò then ch?t trong ngành nh?a. D?u m? cung c?p ngu?n hydrocarbon d?i dào, giúp t?o ra các monome c? b?n nh? ethylen và propylen nh?ng “viên g?ch” n?n t?ng ?? s?n xu?t các lo?i polyme.

Các ngu?n nguyên li?u t? nhiên khác

Ngoài d?u m?, nh?a còn có th? ???c s?n xu?t t? m?t s? ngu?n nguyên li?u t? nhiên khác nh?:

• Khí t? nhiên: Ch?a ethane và propane, ???c s? d?ng ?? s?n xu?t ethylen và propylen.
• Than ?á: ???c dùng trong m?t s? quy trình hóa h?c ??c bi?t ? các qu?c gia có ngu?n tài nguyên than l?n.
• Mu?i: Là nguyên li?u chính ?? s?n xu?t vinyl clorua monome (VCM), thành ph?n c? b?n ?? t?o ra nh?a PVC.
• Cellulose: Thành ph?n h?u c? t? nhiên có trong th?c v?t, ???c s? d?ng ?? s?n xu?t nh?a sinh h?c ho?c nh?a cellulose (nh? celluloid).
• D?u th?: ???c ch?ng c?t tr?c ti?p ho?c x? ly thành naphtha, ti?p t?c dùng trong quá trình cracking.

Quá trình chuy?n hóa nguyên li?u th? thành monome

T? các ngu?n nguyên li?u chính (nh? d?u m? và khí t? nhiên), các phan ?o?n hydrocarbon s? tr?i qua quá trình cracking (b? g?y phan t?) ? nhi?t ?? cao (750–900 °C) ?? t?o ra các monome nh? ethylen, propylen và các olefin khác. ?ay chính là b??c quan tr?ng ?? chuy?n hóa nguyên li?u th? thành các ??n v? c? b?n, chu?n b? cho quá trình trùng h?p ti?p theo.
Ví d?:

• Ethylen → polyetylen (PE).
• Propylen → polypropylen (PP).
• Vinyl clorua → polyvinyl clorua (PVC).

Vai trò c?a naphtha trong s?n xu?t nh?a t?ng h?p

Naphtha là phan ?o?n quan tr?ng ???c tách ra t? d?u m?, ?óng vai trò “x??ng s?ng” trong s?n xu?t nh?a t?ng h?p. Khi ???c ??a vào quá trình cracking h?i, naphtha giúp t?o ra h?n h?p các monome khác nhau (ethylen, propylen, butadien, v.v.), t? ?ó t?o ?i?u ki?n ?? s?n xu?t hàng lo?t lo?i nh?a ?a d?ng. Chính vì v?y, naphtha kh?ng ch? giúp ?a d?ng hóa ngu?n nguyên li?u mà còn góp ph?n quan tr?ng vào vi?c t?i ?u chi phí và nang cao hi?u qu? s?n xu?t trong ngành nh?a.

Trên ?ay là nh?ng th?ng tin chi ti?t giúp b?n hi?u r? nh?a ???c làm t? gì và các nguyên li?u chính t?o nên chúng. T? d?u m? ??n khí ??t và các ngu?n thay th?, nh?a ?? tr? thành m?t ph?n kh?ng th? thi?u trong cu?c s?ng. Hi?u bi?t này là b??c ??u ?? chúng ta s? d?ng nh?a m?t cách có trách nhi?m h?n, h??ng t?i vi?c gi?m thi?u, tái s? d?ng và tái ch?. Và n?u b?n ?ang tìm ki?m các s?n ph?m nh?a ch?t l??ng, ??ng ng?n ng?i ghé th?m c?a hàng c?a Thành Vinh Plastic ?? xem các m?u m? nhé!